top of page

Histórias, navios e agentes usados pelos cipriotas para migrar pelo mundo

AS IMAGENS DOS TRANSFORMADORES OCEÂNICOS SÃO DA COLEÇÃO DE BJORN LARSSON

A história da migração de Mattheos Mattheou da aldeia de Akanthou/Tatlisu.

Minha jornada cobre duas pernas. Uma em setembro de 1959, quando viemos para Chipre para ficar permanentemente e a segunda etapa foi em agosto de 1962, quando meus pais decidiram voltar para a Inglaterra porque a vida era muito difícil na aldeia. Meu falecido pai Soteris era alfaiate na vila de Akanthou/Tatlisu. Tudo o que consigo lembrar com certeza ao longo das duas viagens é que eu estava permanentemente enjoado, assim como a maioria dos passageiros. Apenas um punhado comparecia ao café da manhã e outras refeições na maior parte do tempo. Havia uma jovem cipriota turca no navio no caminho de volta para a Inglaterra que naturalmente se sentia à vontade com outros cipriotas. Ela está em duas das fotografias que anexei rotuladas Messapia 1962. É ela que está com a língua de fora. Eu sou o único garotinho. Não tenho certeza se havia outros cipriotas turcos a bordo, - não posso dizer a diferença entre nós. No caminho de volta para a Inglaterra, lembro-me de atravessar o canal de Corinto e atravessar Bari, na Itália. Em seguida, navegamos para o norte até Veneza e pegamos um trem para Gênova. Lembro-me de meu pai me comprar uma gaita em Bari que ainda tenho. As notas baixas faziam um som nostálgico parecido com a buzina de neblina do navio me lembrando de lugares distantes. Em Veneza lembro-me da ponte de Rialto e dos canais, mas só isso, tirando os figos muito grandes que o meu pai nos comprou. Não me lembro de muito mais, exceto que em Gênova pegamos um trem para Calais e atravessamos para Dover. Fomos recebidos na estação Victoria por parentes e eu estava muito animado em andar de ônibus de dois andares e ver Trafalgar Square e Piccadilly Circus novamente.   Receio que seja tudo o que me lembro. Você pode usar as fotos como achar melhor.

 

Desejo-lhe todo o sucesso em seu projeto muito valioso meu amigo.

 

Atenciosamente

 

Mateus

As fotos a seguir foram compartilhadas como cortesia de Dawn Williamson.

Dawn viajou para o Reino Unido de Chipre no Messapia em 1965. Ela gentilmente se ofereceu para compartilhar suas fotos de família neste site. Aos nove anos de idade, suas fotos de família nos dão um vislumbre deste navio que transportou tantas pessoas não apenas de Lurucina, mas de todo o Chipre até seu destino final e uma nova pátria. Talvez outros compartilhem quaisquer lembranças que possam ter de sua própria viagem migratória. Isso nos dará a oportunidade de registrar um período importante em nossa história que nunca será repetido

Mete Teoman partiu para a Austrália de Chipre em 1969. O seguinte é sua lembrança de sua viagem

Em fevereiro de 1969 deixei o Aeroporto Internacional de Chipre com destino a Southampton, Inglaterra, onde eu e meu pai embarcamos no SS Australis para a aventura de nossas vidas! Como o Suez estava fechado naquela época, seguimos o caminho mais longo, via Gibraltar, Cidade do Cabo, Fremantle, e desembarcamos em Sydney em um dia claro de março de 1969. Fiz 18 anos naquela viagem e estava me divertindo tanto, não percebeu que era meu aniversário até alguns dias depois, quando papai se lembrou! Havia tristeza também, é claro, pois eu tinha deixado minha mãe e irmãs para trás, sem mencionar meu país, família e amigos devastados pela guerra civil...  Nós éramos cipriotas, no mesmo barco, navegando para um mundo incerto e para um futuro incerto. No SS Australis, sentamos juntos, comemos juntos, dançamos juntos, rimos juntos e choramos juntos. E quando chegamos ao nosso destino, alguns de nós até encontraram abrigo juntos. Alguns meses depois da chegada, papai e eu estávamos morando em um apartamento com jardim de propriedade de gregos do continente que moravam na casa principal, separada de nós apenas por um portão de jardim! A dona da casa, Maria, me acolheu sob suas asas, e na ausência de minha mãe me ensinou a fazer compras, cozinhar, lavar roupa e louça! Alguns anos depois ela queria que eu casasse com a filha dela... mas isso é outra história para outra hora, talvez!

 

Mete Teoman

A seguinte história e fotos foram compartilhadas por cortesia de Eleni Kouzari, da vila de Xylophagou

Como  many cipriotas que ansiavam e sentiam falta de seus entes queridos e da pátria, Tsiattista & Biimada (poemas e épicos) foi uma fuga que muitas vezes refletia seus sentimentos. Poucos, no entanto, tinham talento para tsiattista, para rimar seus sentimentos em um instante requer um talento especial que o avô de Eleni parecia ter. Ao sair de Chipre para procurar um novo lar na Austrália, Michalis Elia Michael (pai de Eleni) foi o alvo do poema de seu pai. Parece que o avô de Eleni, Elias Michail Izamis, (Ηλίας Μιχαηλ Ιζαμης) ou às vezes conhecido como Nizami/Νιζαμης, era um Tsiattisti bem conhecido na área ao redor de Xylophagu. O seguinte tsattisto também é um dos favoritos de Eleni.

 

 

Ν'αχα στες πλάτες μου φτερά να'μπορα να πετισω

Να ξερα πως εν να χαθω

Θα'ρκουμουν να σε φορτωθω και να σε φέρω πίσω

Γιατι μου στοίχισε πολλά ο αποχωρισμος σου

Κι'αδυνατον πιον να χαρώ πουν είσαι δα να σε χορω στο σπίτι το δικον σου

Στραφου στην Κύπρο σύντομα να μας καθισηχασεις

Τσιαι κοφκω σου που πάνω μου τσιαι τρωεις αν πεινάσεις

Προχτές εις τα χαρτωματα ουλοι ετραγουδουσα

Μα ρωτά τσιαι την μάνα σου, εμένα τσιαι την Άννα σου ιντα ζωή περνούσαν

 

N'acha stes plátes mou fterá na'bora na petiso.

Na xera pos en na na'bora

Tha'rkoumoun na se fortotho kai na se féro píso

Giati mou stoíchise pollá o apochorismos sou

Ki'athinaton pion na charó poun

eísai da na se choro sto spíti to dikon sou

Strafou stin Kýpro sýntoma na mas kathisichaseis

Tsiai kofko sou pou páno mou tsiai troeis an peináseis

Prochtés eis ta chartomata ouloi etragoudousa

Ma rotá tsiai tin mána sou,

eména tsiai tin Ánna sou inta zoí pernoúsan

 

Recitado por  Elias Michail Izamis / Ηλίας Μιχαηλ Ιζαμης. 1947

 

Nas palavras de Eleni Kouzari

O pano de fundo para o seguinte chatista é este: quando minha mãe estava esperando seu primeiro filho, meu pai queria um menino, então Pappou disse o seguinte para ele:

 

Θέλω τσιεγω να καμεις γιον, πουλλοου σου  να πάρει,

Στα αλλά ούλα να'ν καλώς,

Όμως να'ν ξερωτσιεφαλως,

Να'χεις τσιε σου γωμαρη.

 

Thélo tsiego na kameis gion, poulloou sou  na párei,

Sta allá oula na'n kalós,

Ómos na'n xerotsiefalos,

Na'cheis tsie sou gomari.

 

O seguinte foi para seu filho (pai de Eleni) antes do início de sua viagem para a Austrália em busca de uma nova pátria em 1947

 

Πιάσε μελάνι και χαρτί, γράψε 'μερωνιμια,

Ένας που τους λεβέντες σου,

Που τα νερά της Λεμεσου,

Πάει στην Αυστραλία.

 

Piáse meláni kai chartí, grápse 'meronimia,

Énas pou tous leventes sou,

Pou ta nerá tis Lemesou,

Páei stin Astralía.

_______________________________________________

 

Παρακαλώ τον Πλαστήν μου την ώραν που νυκτωννει,

η νύκτα γρονος να γίνει,

όμως να'ν μαύρη σκοτεινή,

να μεν ι-ξημερωννει.

Τζι αν με ρωτισουν, να τους πω ποια είναι η αιτία,

εν τα μαραζια που με τρων

τσαι δεν γιανισκουν με γιατρον,

γιατ'εν' απελπισία.

Τουντον τζαιρον να 'χουμεν νουν, καλά να το σκεφτούμεν,

πρέπει να κλαίμεν ουλοι μας, οι να τραουουμεν.

Με αλλά λόγια, Πλαστη μου, φρόντισε να μας δερεις

τσι σλλαξανα 'τζι αστοσιαν μεν μας ι-ξαναφέρεις.

 

Parakaló ton Plastín mou tin óran pou nyktonnei,

i nýkta gronos na gínei,

ómos na'n mávri skoteiní,

na men i-ximeronnei.

Tzi an me rotisoun, na tous po poia eínai i aitía,

en ta marazia pou me tron

tsai den gianiskoun me giatron,

giat'en' apelpisia.

Tounton tzaron na 'choumen substantivo, kalá na to skeftoúmen,

prépei na klaímen ouloi mas, oi na traououmen.

Me allá lógia, Plasti mou, fróntise na mas dereis

tsi sllaxana 'tzi astosian men mas i-xanaféreis.

bottom of page