It seems that like the rest of the Island a large and lethal plague caused by a large earthquake in 1756 followed by a great drought and swarms of locusts in 1757 caused so much hardship and starvation that many Cypriots were forced to leave the island. The remaining population was reduced to rely on a meagre diet and  whatever wild roots they could  collect. A census of Cyprus in 1777 put the population as follows

12,000    Christian males.

25,000     Females and children.

15,000     Turkish males.

32,000     Females and children.

84,000      Total. [1]

The evidence for the stagnation in the population of Lurucina is very conclusive, for when William Turner ( staff member of Sir Robert Liston, The British Ambassador to Constantinople in 1812 ) passed through "Looretzena'' he observed that there were around "30" houses. Considering that in 1572 there were 27 adult males the difference in 1812 was virtually identical, and this after 240 years. It's interesting to point out that W Turner was accompanied by a Janissary named  İbrahım who lived in "Thali". His description of "Thali" was that it was much better cultivated then the surrounding countryside. This obviously means that "Looretzena" was pretty much uncultivated or derelict. [2]

The entry of newcomers to Lurucina in the late 1700s and early 1800's seemed to change the destiny of the Village. Contrary to what most people believe not all Lurucadi's have been in the village since the 1500s. One look at the family tree of the Zabuni's and Siliono's ( more recent comers to the village) to cite just a couple are sufficient proof that many of the present generations are descendants of these families. The Gatsura's seemed to be present in the village at least since the start of the period covered in the family tree section, as were the Kavaz who were descendants of the Katri's. The Tahura's and the Tsuro's also seem old families.There were of course additions from nearby, for example The Siliono's from Pirga and Zabuni from Kalopsida village, by the same token many people from Bodamya, Dali, Piroi, Tuzla and most of all Anglisiya have many people descended from Lurucina. The Kavaz  and Galaba's originated from one family. In fact it's clear that most of the people are descended from no more then 6-8 family groups.

When the British took over the Island they carried out what was probably the most comprehensive census to date. The figures for Lurucina were as follows

Males       317

Females   281

Total         598

In addition there were 134 houses of which 4 were empty. so the average household had 4.6 persons. 10% of the people were Greek Cypriots. [3]

In 1884 tragedy struck the village. Hasan Mustafa 'Gondilisi'  and Bekir Ramadan 'ikiz' were at Sefer 'Hacaro's house. A massive argument took place ending in tragedy with Bekir killing Hasan. [4] For a village of only 600 people the news must have come like a thunderbolt. What the argument was about is unclear but according to an old timer Hasan a big and tough person often joked about Bekir being short or skinny. With so many people at the wedding party, Bekir felt humiliated and stabbed Hasan to death, but the effect and bad blood left between the families must have been tremendous. In another section of his book Ibrahim states that the killing took place at Sefer 'Hacaro's' wedding. Naturally all weddings in those days took place in people's homes. If the dispute took place during a wedding ceremony then it makes the situation even more tragic. Lurucina would go on to experience such tragedy in the future. We shall come to that later.

Lurucina's destiny was about to change from being a normal small village to the largest Turkish village on the Island. In 1881 for every one Lurucinali there were 76 Turkish Cypriots, by 1921 it changed to one in 50. This transformation was a result of the healthy growth of a few families like the Siliono's, Kavaz, Gatsura's, Tsuro's and  Gotsa's ( together with their extended families ) having a generation of many children that survived.

What we take for granted today  in the form of health and medical service's was sadly lacking. As an example when the British took over in 1881 Cyprus had 78 known cases of Leprosy. [5] According to Frederick W. Barry, MD., ScD the suspected numbers were much higher, and were only kept low by the fear of sufferers that they would be dis-inherited and cast out of the family. [6] It was against this backdrop that Lurucina was starting to change.

The new generations of hard working and  enterprising people had begun to buy lands in large amounts. The story goes that Mehmet Kavaz ( Guard) son of Ismail Mehmet 'Kacari' having earned tremendous amounts of money during his profession as bodyguard ( Kavaz) during the period  estimated around 1840-1860 invested his hard earned money in land.  Mehmet Kavaz's sons Yusuf, 'Çavus', Seid-Ali, Bekir 'Bekiro, Arif 'Paşha' and İsmail 'İsmailo' followed their father into the military service. The dangers of serving in Turkey at a time of constant warfare was dangerous, but the rewards of survival ensured  a comfortable future at a time when most people were living in massive poverty. let's not forget that it was during this period when the Ottoman empire was collapsing. The Crimean war, the Balkans, Caucasus and endless wars with the expanding Russian empire caused unimaginable hardship on the Turkish people. The risks of protecting Padishahs as Kavaz's, meant one had to be immensely tough, brave, and put the welfare of the master before one's own life. No doubt the Kavaz family must have been unique.

Many families seemed to be encouraged by the success of others and the effort to acquire land grew.  Proof of this fact is that by 1931 the total land owned by the population was 6 donums per person. [7] Details of land and ownership is provided in the next section on the census report of 1931. In the meantime other problems in the early 1920s were a cause for concern The Ottoman empire had collapsed and the destiny of the Turkish Cypriots was uncertain. This site is not concerned with the comprehensive study of that period however, only with the parts that affected our village.

On 25 March 1921 (the anniversary of the start of the Greek war of independence of 1821) the Leaders of the Greek community in Lurucina participated in a plebiscite and voted for Enosis with Greece. Seven leading members   of the Greek Community signed on  behalf of the Village and the relationship with the Turkish Cypriots became strained as a result [8] Greece had invaded Turkey and early Greek successes encouraged the Greek Cypriots of ultimately joining mother Greece.  By 1924 the tension reached  boiling point.

The local priest in an attempt to convert the Turkish  Muslim villagers into Christians was met with massive hostility, in-spite of warnings the priest persisted. Tragically  on the 24 September 1924 the priest Charalambous Michaelides was found battered to death in his garden. The decision to murder him would plunge the village into a tense atmosphere rarely seen. A sad by-product of this was the trial which ended on the 17th November 1924 and the hanging of 2 innocent suspects which took place on the 24 November 1924. [9] The 2 brothers Yusuf and Mustafa were sons of Bairam Osman 'Buttari' great grandchildren of Mustafa Yusuf 'Şiliono'. The Buttari's were the fore-runners of the 'Gato' family.

By all accounts the 2 brother were just simple folks and could not possibly commit such a crime. The reason for directing the blame onto these two unfortunates was that being mentally immature it was hoped they would not be hanged Apparently they were encouraged to confess, and the attention from the real perpetrator's was diverted. Not quite understanding the implications of their confession they were tried and hanged. The true identity of the real perpetrators has never been proven so speculating on the subject would be unethical.

It was on a Tuesday morning when Mustafa and Yusuf were to be hanged. An emotional wake-up call by one of the brothers has been recalled by some older people. Whether it was one of the brothers that recited the 'Chatista' (Mani/poem) or whether it was another member of the village after their death is open to question, but for those who understand Greek the following last wake up call to his brother is enough to soften the hardest hearts.

Eshi enaz astro's diz borniz, gondaston bos-beridin,

ksipna aerthimmu Batta, je ksimeroni dridi.

In 1925 Cyprus became a Crown colony and all rights by the new Republic of Turkey were abandoned. Many Turkish Cypriots decided to leave the island rather than accept permanent British rule. Though some did leave, there is no evidence that many in Luricina left during the 1920's as the population continued to grow at a faster rate than the rest of the Turkish Cypriots during this period.

Sadly another Plebiscite on 25 March 1930 demanding enosis repeated the same result. 6 leading members of the Greek community in Lurucina supported the plebiscite and signed the book.  The signature Pavlou Sergiou appears twice on the plebiscite. [10] Whether he was head of 2 committees and therefore signed on behalf of both is uncertain. What is clear is that he also signed the 1921 Plebiscite. This had the support of the vast majority of the Greek population. The village was again thrown into tension but fortunately the tragedy of the early 1920's was not repeated.

The following  are the details from 1931 census taken by the British  on the village of Lurucina, with a small analysis of the results.

651    Turkish Males

584    Turkish Females

_____

1.235    Total

____________________________

67      Greek males

83      Greek Females

___

150     Total

_____________________________

Total buildings were

316   Inhabited

12   Uninhabited

10   Being built

_____________________________

7.137    Dönüms of Arable land.

1.099    Dönüms of Vineyards

81    Dönüms of gardens

_____

8.317    Dönüms in total

________________________________

30     persons owned less than 5 Dönüms

71     persons without any land at all.

________________________________

1.492    Olive trees

37    Carob (Harnip) trees

672     Other fruit trees

_____

2.201        Total

________________________________

In addition there were

136       Oxen

69       Mules

334       Donkeys

13       Horses. [11]

____

It's clear by the above statistics that 90% of the population were Turkish and land ownership in general was very high at the time. As for the mother tongue of each community. No exact figures are given for Lurucina. But the mother tongue for the whole of the Nicosia region showed that of the 20.280 Turks,1004 used Greek as their mother tongue. [12] If we conclude that every Turkish person who's mother tongue was Greek lived in our village (absolutely not the case, just used hypothetically) then of the 1.235 Turkish people in Luricina 231 registered Turkish as their mother tongue. Naturally it's not possible that Luricina was the only village in the Nicosia area who had Turks using Greek as their mother tongue. The conclusion is that in-spite of widespread usage of Greek there was an element of at least 1 to 6 people who knew very good Turkish if not more. No doubt the people of Lurucina by a vast majority not only spoke fluent Greek but actually enjoyed it. In fact many of the older generation take great pride in their knowledge of the language, as a result many Lurucinians are now in the media and civil service where their translation skills are greatly appreciated. And why not?.

Village census from 1562-2006. [13]

Year    Turkish    Greek     Total         Turkish Cypriot population for the same period

1562                                   186 individuals (Venetian census)

1572*                                   27  Households

1643        ?             ?           41  Households*

1831*  104          25         129*

1881    598                                                   46.389

1891    621         87          708                      47.926

1901    808      114           922                      51.309

1911    946      144        1.090                      56.428

1921  1079      158        1.237                      61.339

1931  1235      150        1.385                      64.245

1946  1717        99        1.816                      80.548

1960  1547          3        1.550

1973  1963          -         1.963

1996    513 **                    513

2006    462 **      -            462

* only males were counted in Ottoman census's

** includes other nationals

_____________________________________________________________

With WW2 on the horizon many Cypriots flocked to join the Cyprus Regiment. Many men from Lurucina also joined, among them Yusuf Ali 'Üçokka', Osman Yusuf 'Verde', Yusuf Mustafa 'Nihda', İsmail 'Sgambilli', Yusuf 'Gondo', Mihalis du Constanti, İbrahim 'Şarvutti', Ramadan 'Kerlo', Hüseyin 'Ginezzo' and Murat Mehmet 'Geli'. There were 42 in total. [14]

Perhaps the most tragic was the twin sons of Mehmet Ramadan 'Fgaga' and Keziban Seyit-Ali Kavaz. The story of this family appears in the Kavaz family of the history section.

Perhaps another myth that Lurucinians amount to something like 15-20 thousand should be dismissed. No community in the world has shown a 12-14 fold increase in 80 years. Due to WW2 the census of 1941 was cancelled and was done in 1946 instead. The population by that time had reached 1816 which was a very high growth in percentage terms; [15] In fact even if we admit that a high number of our people left the village during the 1950's the census of 1960 showed a large slowdown. As I have no definite figures the exact amount cannot be given. The postmarks of Cyprus published in 1970 shows that about 1700 resided in the village. Mr S Y Yakula was registered as the postal agent for Lurucina of that year. [16] No doubt the debate will go on. Perhaps it would help if we took Turkey as an example. In 1927 from a population of 13 million it has grown to about 80 million in 80 years, that's around a six fold increase, but though Turkey registered a massive 2-3% annual growth for most of that period we need to bear in mind that the Turkish Cypriot rate of growth between 1931-1946 was 1.52%, and 1.91% at its peak between 1947-1960. [17] So even if Lurucina bucked the trend (as it did between 1881-1931) then the most optimistic forecast at 2.5% would double the population every 27 years, making it no more than 10 thousand which again is very unlikely. A realistic figure of 6-7 thousand is probably closer to the truth. One thing is clear however, regardless of their numbers the people of Lurucina have left a mark on the history of Cyprus like few other villages have. Very few people whether Greek or Turkish have not heard something relating to our village. That in itself is proof that Lurucina once held the pride of place among the 650 villages of Cyprus. Our job is to ensure that future generations have at least some knowledge of our past before it becomes buried in the ashes of history.

A very interesting historic find on our village needs researching. An old map prepared by General Kitchener in 1882. It covered the hills and terrain for military purposes. It only listed by name what he thought was essential, so I was very surprised to find that a large swath of land near the Nicosia Larnaca rd was named "Katrini".[18] Nothing other than the Kastro mountain and a quarry  were named. At 1st glance this may seem unimportant, on further study one realizes that as the Katrini family in Luricina is one of the oldest, and many ancestors still own large chunks of land.  After 11 generations and into the 21st century, it can only bring us to one conclusion. No one in the late 1700 or 1800s could have owned such large amounts of land unless they were either  Paşa's or being in the position of being able to offer some kind of important service to the state. Was the Mehmet Katri family brought to the village in order to control the allegiance of the locals? or rewarded for some important service to the empire?. Old records show that this family "was rumoured to be from the Manisa, Aegean coast of Turkey".[19]  One thing is certain however, a very large percentage of Lurucinali's are descended from this family.

[1] Excerpta Cypria 1912 Pages 429-30.

[2] Excerpta Cypria 1912 Pages 429-30.

[3] British Census of Cyprus, 1881, page 24

[4] Village Records of Ibrahim Tahsildar

[5] British Census of Cyprus, 1881, pages 17 & 24

[6] British Census of Cyprus, 1881, pages 17

[7] British Census of Cyprus 1931, page 75

[8] "Biblion du phsithisman 25 March 1921. by the Cyprus information office.

[9] Akıncılar (Lurucina) Türkleri'nin Yüzyıllık Varoluş Mücadelesi. page 44.

[10] "Biblion du phsithisman 25 March 1921. Page 110, by the Cyprus information office.

[11] British Census of Cyprus 1931.table XIX Page 75

[12] British Census of Cyprus 1931. Table XVIII, page 71

[13] table II page 21 of Halil Inalcik's, Ottoman policy and administration in Cyprus after the conquest.

&  P .R.I.O.  (Peace Research Institute Oslo)

[14] "The Cypriot Volunteers of the 2nd World War: the registers, catalogues and blood sacrifice", publisher: Cultural Services of the Ministry of Education and Culture. Author: Petros Papapolyviou

[15] British census 1946

[16]  Postmarks of Cyprus, by M.A. Poole,1971.

[17] Kıbrısta Turk nüfusu . Ahmet Aydoğdu, 2004. Page 7

[18] Lord Kitchener's maps of Cyprus  (drawn in 1882, and published in 1885) Section 10

[19] Akıncılar (Lurucina) Türklerin Yüzyıllık Varoluş Mücadelesi By Hasan Yücelen 'M

Great Cyprus Encyclopaideia

___________________________________________________________________

Lurucina Tarihi - İkinci Bölüm

1756 yılında, Kıbrıs’ın büyük bir felaketle sonuçlanan depremden, ve bu felaketi takibeden kuraklık ve çekirge sürülerinin saldırısından çok kötü etkilendiği anlaşılıyor. Bu felaketler adada büyük bir sefalet ve açlığa sebeb oldular. Birçok kişi adayı terketmek zorunda kaldı. Geride kalan nüfus bulabildikleri ağaç köklerini yiyerek beslendiler. 1777 yılında yapılan Nüfus Sayımı Kıbrıs’ın nüfusunu şu şekilde gösterir:

12,000    Hristiyan erkek

25,000    Kadın ve çocuk

15,000    Türk erkek

32,000    Kadın ve çocuk

84,000    Toplam [1].

Bu dönemde Luricina’nın nüfusunda bir durgunluk görülür. 1812 yılında Konstantinopol’da bulunan İngiliz Büyükelçisi Sir Robert Wilson’un çalışanlarından William Turner’in yolu “Looretzena”ya düştüğünde köyde 30 evin olduğunu gözlemler. 1572 yılında 27 yetişkin erkeğin olduğu gözönünde bulundurulursa, aradan 240 yıl geçmesine rağmen bu sayının hemen hemen aynı olduğu görülebilir. William Turner’e bu ziyaretinde “Thali”de yaşayan İbrahim isimli bir Yeniçeri’nin refaket ettiği kayda değer ilginç bir şeydir. İbrahim “Thali”nin çevredeki köylere nazaran tarlalarının daha bakımlı olduğunu belirtmesinden “Looretzena”nın bakımsız, hatta harabeleşmiş bir halde olduğu anlaşılabilir [2].

Kaynak: Excerpta Cypria (Kıbrıs Alıntıları, Sayfa 429-430)

________________________________________________________________

Luricina’ya 1700lü yılların sonlarına doğru, 1800lerin başlarında yerleşenler köyün kaderini değişirler. Birçok kişinin düşündüğünün aksine, Luricina’lıların tümü 1500lerden itibaren köyde yaşamıyorlardı. Köye sonraları yerleşen aileler arasında olan Zabuni ve Siliono ailesinin aile ağacına bakıldığında birçok şimdiki neslin köklerini bu ailelerin oluşturduğu kolaylıkla görülebilir. Gatsura ve kökleri Katri ailesine dayanan Kavaz ailesinin de köydeki varlıklarının aile ağacının başlangıç yıllarına dayandığı görülür.Aynı zamanda Tahura ve Tsuro aileleri de köyün eski ailelerindendir. Tabii ki civar köylerden gelip Luricina’ya yerleşenler de vardır. Örneğin Pirga’dan gelen Siliono ailesi, Kalopsidya köyünden gelen Zabuni ailesi gibi. Aynı zamanda Luricina’dan civar köyler Bodamya, Dali, Piroi, Tuzla ve Anglisiya köyüne yerleşen Luricinalılar da bulunmaktadır. Kavaz ve Galaba ailelerinin kökü aynıdır. Esasında köyün birçok ailesinin köklerinin sadece 6 – 8 aile grubundan oluştuğu barizdir.

Ada Britanya idaresine geçtiğinde muhtemelen o zamana kadar en kapsamlı bir nüfus sayımı gerçekleştirildi. Bu sayımda Luricina detayları şöyle gösteriliyor:

Erkek  317

Kadın  281

Toplam  598

Ayrıca sayım 134 evden 4ünün boş olduğu ve avaraj ev halkı sayısının 4.6 olduğunu gösteriyor. Nüfusun yüzde 10u Kıbrıslı Rumdu [3].

____________________________________________________________________

1884 yılında köyde büyük bir trajedi yaşanır. Hasan Mustafa ‘gondilisi’ ve Bekir Ramadan ‘ikiz’ Sefer’in ‘Hacaro’ evinde idiler. Şiddetli bir kavga sonucunda Bekir, Hasan’ı öldürür [4]. 600 kişilik bir köy için bu çok büyük bir olaydı. Kavganın sebebinin ne olduğu bilinmemektedir, ama yaşlı bir adama göre, iri ve sert bir insan olan Hasan, Bekir'in kısa veya sıska olduğu konusunda sık sık şaka yapardı. Düğünde bu kadar çok insan varken, Bekir kendini aşağılanmış hissetti ve Hasan'ı bıçaklayarak öldürdü.Fakat olayın etkisi ve iki aile arasında sebeb olduğu kötü ilişkilerin ne kadar şiddetli olduğu anlaşılabilir. Kitabının başka bir bölümünde İbrahim cinayetin Sefer’in ‘Hacaro’ düğününde işlendiğinden bahseder.Doğal olarak o zamanlar düğünler evlerde olmaktaydı.Cinayetin bir düğünde gerçekleştiği doğruysa olayın daha da vahim olduğu anlaşılabilir.Luricina ileride benzer bir trajediye şahit olacaktı. Buna sonradan döneceğiz.

Luricina’nın kaderi değişim dönemine girmek üzereydi. Normal, küçük bir köyden adadaki en büyük Türk köyü olma yolundaydı.1881 yılında her Luricinalı için 76 Kıbrıslı Türk vardı.Bu sayı 1921 yılında azalarak her Luricinalı için 51 Kıbrıslı Türk oldu.Bu durum Siliono, Kavaz, Gatsura, Tsuro ve Götsa gibi ailelerin ve onların akrabalarının sağlıklı bir şekilde büyümeye başlamasıyla açıklanabilir. O nesil çocuklarının hayatta kalmayı başarması da tabii ki bu büyümenin sebeblerindendir.

Şimdi normal beklentimiz olan sağlık ve tıp hizmetleri o zaman çok az gelişmişti. Örneğin İngilizler adayı devraldığında 1881 yılında 78 cüzam vakası vardı [5].Frederick W. Barry’e (MD., ScD) göre bu sayı belirtilenden çok fazlaydı.Bunun nedeni bu hastalıktan muztarip olanların aile mirasından mahrum edileceği ve aileleri tarafından dışlanacakları korkusuydu [6]. Luricina’nın değişimi bu olumsuzluklar içinde başlar. Girişimci, çalışkan yeni nesil geniş arazi alanlarını satın almaya başlarlar.

Başkalarının başarılarından cesaretlenen birçok aileler toprak sahibi olma çabalarını hızlandırırlar. İsbat olarak 1931 yılında köy nüfusunun kişi başına 6 dönüm toprağa sahip olduğu gösterilebilir [7]. Ancak 1920li yılların başlangıcında cereyan eden olaylar Kıbrıs’lı Türkler için endişe yaratmaktaydı. Osmanlı İmparatorluğu çökmüş, adadaki Türklerin kaderi belirsizleşmişti.Bu site o dönemin detaylı tarihi ile ilgili olmadığı için sadece dönemin köyümüz üzerindeki etkilerine değineceğiz.

25 Mart 1921 tarihinde (1821 Rum Bağımsızlık Savaşının başlangıcının yıldönümü), Luricina’nın Rum toplumu bir halk oylamasında (plebisit) Enosisden yana oy kullanır (Kıbrıs’ın Yunanistan’a ilhakı) Köyün Rum toplumunu temsilen 7 kişinin yer aldığı bu oylama sonucu Rum ve Türk toplumları arasındaki ilişkiler oldukça zarar görür [8]. Bu arada Yunanistan müttefik güçlerin desteğiyle Türkiye’nin bazı bölgelerini istila eder. Önceleri elde edilen kazanımlar neticesinde Kıbrıslı Rumlar Anavatanları Yunanistan’la birleşmek için cesaretlenirler.1924 yılına gelince iki toplum arasındaki ilişkiler kopma noktasına gelir.

Bölgenin papazı durumu fırsat bilerek köyün Müslüman Türk nüfusunu Hristiyan etme yolunda ihtarlara ve büyük tepkilere ragmen çaba göstermeye başlar.24 Eylül tarihinde papaz Charalambous Michaelides’in parçalanmış ceseti bahçesinde bulunur. Papazı katletme kararı köyde o zamana kadar görülmemiş bir gerginliğe yol açar. 17 Kasım tarihinde sonuçlanan mahkeme duruşması kararı ile, iki masum kardeş 24 Kasım 1924 tarihinde asılarak cezalandırılırlar [9].Yusuf ve Mustafa kardeşler Bairam Osman ‘Buttari’nin oğluları, Mustafa Yusuf ‘Siliono’nun torunları idiler. Buttari ailesi, ‘Gato’ ailesinin atalarıdır.

Bu iki talihsiz kardeşin cinayetten suçlu olması düşünülemezdi.Suçun onların üzerine atılmasındaki neden zihinsel olarak olgunlaşmamış olmalarından ve suçlu bulundukları takdirde asılma tehlikeleri olmayacakları inancından kaynaklanıyordu.Suçu yüklenmeye teşvik edildiler ve böylelikle gerçek suçlular mercek altına alınmaktan kurtulmuş oldu. İki kardeş, suçu yüklenmenin vahim sonucunu takdir edemeden mahkeme edilip asıldılar.Gerçek suçluların kimlikleri hiçbir zaman isbat edilmediği için konu hakkında spekülasyon yapmak etik olmaz.

Mustafa ve Yusuf bir Salı sabahı asıldılar. Bazı yaşlılar kardeşlerden birinin duygu yüklü ağıtını hala anımsar. Ancak bu maninin (çatistonun) gerçekten kardeşlerden biri tarafından mı, yoksa kardeşler asıldıktan sonra köylülerden biri tarafından mı söylendiği konusunda soru işareti bulunmaktadır.Rumca anlayanlar için aşağıdaki bölüm en sert yürekleri yumuşatmaya yetecek niteliktedir.

Eshi enaz astro's diz borniz, gondaston bos-beridin,

ksipna aerthimmu Batta, je ksimeroni dridi.

Bir küçük yıldız Küzey yıldız Venus’un yanında

Uyan kardeşim Batta, Salı sabahı doğdu

There is a star next to  the North Star, Venus

Wake up my brother Batta  it is Tuesday dawn

*********************************************************************************************

1925 yılında Kıbrıs bir Britanya müstemlekesi oldu ve Türkiye’nin ada üzerindeki tüm hakları feshedildi. Birçok Kıbrıslı Türkler kalıcı bir Britanya idaresi altında olmayı tercih etmeyerek adayı terketti.Luricina’yı 1920li yıllarda çok sayıda kişinin terkettiği hakkında bir delil bulunmuyor.Aksine köyün nüfusunda bu dönemde diğer Kıbrıslı Türklerden daha çok büyüme kaydedilmişti.

25 Mart 1930 yılında Enosis talep eden başka  bir halk oylaması (plebisit) yapılır ve geçmiş oylamada alınan sonuç tekrarlanır. Köyün Rum nüfusunu temsilen 6 kişi oylamada Enosisi destekler. Pavlou Sergiou’nun imzası her iki oylamada da görülür [10].Her iki köy komitesinin lideri konumunda mı imza verdiği belirsizdir.Plebisit Rum toplumunun ezici çoğunluğu tarafından desteklenir.Köyde yine gerilim yaşanır.Ancak 1920 li yılların başlangıcında yaşanan trajedi tekrarlanmaz.

____________________________________________________________________

Luricina üzerindeki aşağıdaki detaylar, İngilizler tarafından 1931 yılında yapılan Nüfus Sayımından alınmıştır.

651    Türk erkek

584    Türk kadın

_____

1.235    Toplam

____________________________

67      Rum erkek

83      Rum kadın

___

150     Toplam

_____________________________

Toplam bina sayısı

316  İkamet olarak kullanılan

12   Boş

10   İnşa edilmekte

_____________________________

7.137   Dönüm tarım alanı

1.099   Dönüm bağlık alan

81    Dönüm bahçe

_____

8.317    Toplam dönüm arazi

________________________________

30     kişi 5 dönümden az arazi sahibi

71     kişi hiç arazi sahibi olmayan

________________________________

1.492    Zeytin ağacı

37    Harup (harnıp) ağacı

672    Diğer meyve ağaçları

_____

2.201        Total

________________________________

Hayvan Sayısı

136       Öküz

69       Katır

334       Eşek

13       At

____

552      Toplam [11].

Yukarıdaki istatistiklerde görüldüğü gibi köyün nüfusunn %90ı Türktü, ve toprak sahipliği o dönemde oldukça yüksekti.Toplumların ana dili hakkında Luricina için bir veri bulunmuyor. Ancak tüm Lefkoşa bölgesi için verilen istatistikler  20.280 Türk’ten 1004 ünün ana dil olarak Rumcayı gösterdiği görülüyor. Ana dilini Rumca olarak gösteren kişilerin tümünün köyümüzde yaşadığı tahminine varırsak (sadece bir teori), o zaman köyde yaşayan 1235 Türkten sadece 231 kişinin ana dil olarak Türkçeyi gösterdiğini görürüz [12].Doğal olarak ana dilini Rumca olarak gösteren kişilerin sadece Luricina’da yaşayan Türkler olduğu söylenemez.Sonuç olarak Rumcanın çok yaygın bir dil olmasına rağmen 6 kişiden 1 kişinin, belki de daha fazlasının çok iyi Türkçe bildiğini varsayabiliriz. Şüphesiz Luricina nüfusunun çoğunluğu çok iyi Rumca konuşuyorlar, ve bundan hoşlanıyorlardı.Birçok yaşlı nesiller Rumca konuşma becerileri yüzünden gurur duymaktadırlar. Bu yüzdendir ki günümüzde birçok Luricinalılar çeviri yeteneklerinin takdir edildiği medya ve kamu hizmetlerinde çalışmaktadırlar.

Luricina’nın Osmanlı, İngiliz ve 1960 sonrası dönemlerini kapsayan tarihsel Nüfus Sayım verileri [13].

Türk       Rum        Toplam         Aynı dönem için Kıbrıslı Türk Nüfusu

1572*      ?             ?           27*

1831*  104          25         129*

1881    598                                                    46.389

1891    621         87          708                      47.926

1901    808      114           922                      51.309

1911    946      144        1.090                      56.428

1921  1079      158        1.237                      61.339

1931  1235      150        1.385                      64.245

1946  1717        99        1.816                      80.548

1960  1547          3        1.550

1973  1963          -         1.963

1996    513 **                    513

2006    462 **      -            462

* Osmanlı sayımlarında sadece erkek nüfus sayılıyordu

** Diğer yerlileri de kapsar

____________________________________________________________________

İkinci Dünya Savaşı başlayacağı belli olunca birçok Kıbrıslılar İngiliz ordusunun Kıbrıs Alayına yazılırlar.Bunların arasında birçok Luricinalı da bulunmaktadır. Örneğin, Yusuf  Ali 'Üçokka', Osman Yusuf  'Verde', Yusuf Mustafa 'Nihda', İsmail 'Sgambilli',  Yusuf 'Gondo', Mihalis du Constanti, İbrahim 'Sharvutti', Ramadan 'Kerlo', HÜseyin 'Ginezzo' and Murat Mehmet 'Geli'. Toplam 42 Luricinalı savaşa katılır [14].

İngiliz saflarında savaşa katılanların belki de en trajik dramını Mehmet Ramadan ‘Fgaga’ veKeziban Seyit-Ali Kavaz’ın ikiz oğluları yaşar. Ailenin bu hikayesini Kavaz ailesi ile ilgili bölümde bulabilirsiniz.

____________________________________________________________________

Luricina nüfusunun 15-20 bine çıktığı yanlış bilgisi gözardı edilmelidir. Dünyanın hiçbir toplumu 80 yılda 12-14e katlanmamıştır. İkinci Dünya Savaşı nedeniyle 1941 Nüfus Sayımı tehir edilmiş, ve Sayım 1946 yılına alınmıştı. O zamana kadar nüfus 1816 ya yükselmişti ki bu çok büyük bir yüzdelik artışı gösteriyordu [15] 1950lerde birçoklarının köyü terkettiğini gözününe alacak olursak bile 1960 Sayımı nüfusda büyük ölçüde bir yavaşlama olduğunu gösterir.Tam sayıyı bilmediğimden gerçek bir rakam vermem olanaksızdır.1970 yılında yayınlanan kartpostallar köyde 1700 kişinin yaşadığını gösteriyor. O yılda Posta Dairesi sorumlusu olarak Bay S. Y. Yakula’nın ismi geçmektedir [16].  Şüphesiz, nüfusla ilgili tartışmalar devam edip gidecek.Türkiye örneğini tartışmak belki yardımcı olur. Türkiye’de nüfus 1927 yılında 13 milyon iken, 80 yıl içerisinde 80 milyona yükseldi. Bu 6 kat bir artışa eşittir. Bu dönemde Türkiye’de çok yüksek bir yüzdelik sayılan %2-3 nüfus büyümesi kaydedilirken, Kıbrıslı Türklerin nüfus artış oranı 1931-1946 yılları arasında 1.52, 1947-1960 yılları arasında ise en yüksek yüzdelik oranı olan 1.91e kadar çıkabilmişti [17]. Luricina’da bu akıma karşı bir gelişme olsaydı bile (ki 1881-1931 yılları arasında oldu), en iyimser tahmin  %2.5 nüfus artışı nüfusun her 27 yılda iki kat yükseleceği demek olur ki Luricina için bu rakam 10bin kadar olur. Bu olasılık dışındadır. Daha gerçekçi bir rakam 6-7 bin civarındadır.

Gerçek olan şudur ki nüfusları ne olursa olsun, Luricinalılar Kıbrıs tarihine çok az köyün başardığı derecede bir iz bırakmışlardır. Gerek Türk, gerekse Rum, köyümüz hakkında bilgisi olmayan çok az insan bulunmaktadır. Bu Luricina’nın 650 Kıbrıs köyü arasında özel, gurur verici bir yeri olduğunun göstergesidir. Bizim görevimiz ilerideki nesillerin geçmişimiz tarihin külleri arasına gömülmeden köyümüzün tarihi hakkında bilgi sahibi olmasını sağlamaktır.

____________________________________________________________________

1882 yılında General Kitchener tarafından askeri amaçlar için hazırlanan ve Kıbrıs’ın, tepe ve arazilerini gösteren bir harita bulunuyor.Haritanın Luricina çevresini gösteren bölümünde, Lefkoşa ile Larnaka yolu yakınlarındaki geniş bir araziye “Katrini” isminin verildiğini hayretler içerisinde gördüm [18]. Civarda Kastro Dağı ve bir taş ocağından başka birşey isimlendirilmiyor. İlk bakışta bu önemsiz bir detay olarak görülebilir. Ayrıca yapılan bir araştırmadan Katrini ailesinin  köyün en eski ailelerinden olduğu ve atalarının birçoğunun hala bölgede geniş arazi sahipleri oldukları görülür. 10 nesilden sonra ve 21 inci yüzyılda bu bizi sadece bir gerçeğe yönlendirir. 1700 lü yılların sonunda, 1800 lü yılların başlangıcında hiç kimse bir Paşa değilse veya devlete çok önemli hizmetler sağlayacak konumda değilse bu kadar büyük araziye sahip olamazdı. Mehmet Katri ailesi köylülerin devlete olan bağlılığının idamesinin sağlanması için mi adaya gönderilmişti? Veya Osmanlı İmparatorluğuna sağladıkları önemli hizmetler için mi ödüllendirilmişlerdi?. Eski kayıtlar ve rivayetlere göre ailenin Ege kıyılarındaki Manisa’dan geldiğini gösterir [19]. Kesin olan gerçek Luricinalıların büyük bir yüzdeliğinin bu aileden geldiğidir.

[1] Excerpta Cypria 1912 Pages 429-30.

[2] Excerpta Cypria 1912 Pages 429-30

[3] British Census of Cyprus, 1881, page 24

[4] Village Records of Ibrahim Tahsildar

[5] British Census of Cyprus, 1881, pages 17 & 24

[6] British Census of Cyprus, 1881, pages 17

[7] British Census of Cyprus 1931, page 75

[8] "Biblion du phsithisman 25 March 1921. by the Cyprus information office.

[9] Akıncılar (Lurucina) Türkleri'nin Yüzyıllık Varoluş Mücadelesi. page 44.

[10] "Biblion du phsithisman 25 March 1921. Page 110, by the Cyprus information office.

[11] British Census of Cyprus 1931.table XIX Page 75

[12] British Census of Cyprus 1931. Table XVIII, page 71

[13] table II page 21 of Halil Inalcik's, Ottoman policy and administration in Cyprus after the conquest.

&  P .R.I.O.  (Peace Research Institute Oslo)

[14] "The Cypriot Volunteers of the 2nd World War: the registers, catalogues and blood sacrifice", publisher: Cultural Services of the Ministry of Education and Culture. Author: Petros Papapolyviou

[15] British census 1946

[16]  Postmarks of Cyprus, by M.A. Poole,1971.

[17] Kıbrısta Turk nüfusu . Ahmet Aydoğdu, 2004. Page 7

[18] Lord Kitchener's maps of Cyprus  (drawn in 1882, and published in 1885) Section 10

[19] Akıncılar (Lurucina) Türklerin Yüzyıllık Varoluş Mücadelesi By Hasan Yücelen 'M