The events surrounding the murder of Papa Charalambous Michaelides and the hanging of Mustafa and Yusuf Bayram in 1924 had created controversy and debate like no other in the history of Lurucina. Even today 90 years after the event, debate, speculation and opinions are exchanged on a constant basis. The debate is not just about who and why Papa Charalambous Michaelides was killed, but how two innocent victims of this tragic event were hanged as scapegoats, hence the never ending debate.

Mustafa and Yusuf were by all accounts two young men who were mentally immature and simple persons who were framed for the simple reason that the perpetrators expected the British rulers to dismiss the notion that they were capable of murder. Some even argue, why bring up something that happened in 1924? They say it simply attracts a negative feeling against the people of our village. This is a ludicrous line to take. Firstly no one alive today is responsible for what happened 90 years ago and neither is a murder event unique to one village. These things happen in many parts of the island even today, but to close our eyes to historical evidence or learning is simply to accept that we should all stifle our knowledge of our past. Subject matters should always be taken in the historical context of the prevailing conditions of each period. We need to learn from it and move to other research matters, thereby expanding our knowledge of how and what happened at any given time. Admitting and discussing our past with honesty, rather than hiding it, is the first prerequisite to a mature and tolerant society.

In the aftermath of the murder the 2 brothers were quickly arrested and held at Dali and Athienou local prisons for interrogation. [1] after intensive pressure they allegedly confessed to the crime and the trial began as soon as possible.

The chief witness for the prosecution Osman Hasan Garaoli who claimed to be an eyewitness to the killing of the Priest was devastating and the return of a guilty verdict became a foregone conclusion. On the night of the murder Osman Garaoli claimed that the 2 brothers Mustafa and Yusuf went to his garden (in those days most farmers had a small bedroom to sleep in their fields during the summer period) and asked him to join them in killing Papa Charalambous. [2] He stated that his initial thoughts were that it was just a joke. The persistence of the 2 brothers and their threatening attitude made him nervous and he decided that he had to go along to the priests summer room and garden which was near the halfway house, presumably due to its location between Lurucina and the main Nicosia/Larnaca road. It seems strange however that two cold blooded killers with such a plan would drag someone else to join against their will at the last minute. It's very inconsistent with the vast majority of premeditated murders as it could impede their plans. When they arrived at the Priest house they found him to be asleep with his bed up against the garden wall. [3] It was around 9.00 to 10.00 P.M. Osman then went on to explain that Mustafa picked up an axe and Yusuf a club. Seeing that Mustafa and Yusuf were really serious, Osman became very frightened and refused to participate. Mustafa went to the priest's bed side and bludgeoned him with a tremendous blow, with the defenceless priest's sudden jerking movements Yusuf was called to hold the priest's feet and rain in a few blows with his club. It was a most gruesome murder and the one and only witness Osman Hasan Garaoli gave the most vivid description of the murder possible. [4]

The Chief Medical examiner Robert William Clark confirmed the manner of the killing in his forensic examination and for the 2 brothers worse was to come. The testimony of their sister Dudu (spelled Doudou in the transcript) of the two accused. Acting as a witness for the prosecution ended with devastating consequences for her brothers. Her testimony can just about be understood on Document number 40. In her statement she claimed that late on the evening of the 24th September 1924 her mother handed her Mustafa's shirt which had blood on the sleeves. This together with the chief witness, Osman Garaoli's statements were powerful and the defence had little answer to these damaging statements. [5]

Another strange and contradictory twist to Osman Garaoli's incriminating eye witness statements to the court, was that when Mustafa Bairam gave his own statement, he was asked by the police to admit that it was Osman who actually carried out the killing, and together with his brother the two against Osman would carry much more weight [6] Apparently they refused, not knowing that Osman had already accused the two brothers of the crime, (page 110 parts 1 and 2. This can be seen on pages 16-27

Almost everyone in the village believed the murder was perpetrated by individuals much more aggressive then the two simple brothers whom everyone thought incapable of such a heinous crime. They even go as far as to claim that blood was put on their shirts and made to confess, making them believe that they would not be hanged. From today's perspective all the speculation is hearsay. Only dying confessions from any perpetrator giving vivid descriptions of the crime and an explanation on how they planned and set up the crime would really carry any weight on finding the truth. Short of that we can only speculate.

By today's standards however the murder which took place on the 24 September 1924 ending with the hanging of the two brothers on 20 November 1924 seems incredibly short. So could a fair trial be prepared and end in such a short period of time? Judging by the statement given by Mustafa Bairam at the trial (page 110 parts 1 and 2 on 7 November 1924) it's clear that massive pressure was brought to bear on a young immature and simple person to admit to the murder in order to save his life.

Many would argue that it's inconceivable to make a confession if one is innocent. But is it really that simple? Yusuf claimed that they were pressured by the police to confess or blame Osman Garaoli, if they did not confess then they would be hanged. He admitted to the court that he was frightened so admitted thinking it would save his life, but denied the actual murder in his court testimony, [7] pages 16-27. Admittedly the handwriting of the court usher is difficult to read, therefore making it hard to fully understand every word, but it's clear from the defendants point of view that their mental disability and lack of sufficient intelligence to comprehend what they were really up against worked against them. One example on how the authorities can get it terribly wrong was the notorious murder of Beryl Evans and her baby Geraldine Evans by John Reginald Christie at 10 Rillington Place in 1949, and the miscarriage of justice which ended with the hanging of Timothy Evans who was the husband and father of the child. He also confessed to the murder of his child only to subsequently deny and admit he was in shock, and did not know what he was saying. [8] This of course only came to light after he was hanged. The capture of John Reginald Christie, the real murderer and his confession with all the other evidence including other bodies of his victims forced the British home office and police to admit that Timothy Evans was innocent, prompting them to grant a posthumous pardon. [9] Timothy was also a very simple man who often spun pub tales which were not often true. The propensity to make up stories worked against him in court as being a liar and it sealed his death sentence.

The whole village believed that the two brothers were totally innocent. In spite of the passage of time, many questions still remain unanswered. Did the British authorities find it easier to speed up the court case and just hang two innocents in order to look like justice had been served? Why was the trial so rushed? Why did the authorities not investigate the matter more thoroughly? The hanging of Yusuf and Mustafa seemed to them a much easier option of appearing to do justice rather than investigating the murder much more thoroughly. It's clear that the priest's massive attempts to convert as many Turkish villagers to the Orthodox faith cost him his life. Equally the British authorities were eager to wrap up the case as quickly as possible in order to calm what was obviously a tense situation in the village. What-ever the reason, there is little doubt that this controversy is set to continue.

Whether they were innocent or guilty is not something I'm in a position to know much less speculate. The court witnesses and forensic evidence was overwhelming against them. All I can do is present the original documents as a matter of historical evidence and interest. The conditions prevailing in Cyprus in the 1920's was nowhere near the world we live in today. Corruption, cronyism, manipulation of illiterate people by the ruling class was at a very high level, therefore speculating can only be done from a basis of historical interest rather than any new concrete evidence which is not available.

Many in Lurucina may point out that Papa Charalambous Michaelides attempts to convert the Muslim population to Christianity had to be stopped, or else the pursuit of the priest's aims would cause the families of this village to rupture and bring division and help destroy the Turkish families unity. The Enosis Plebiscite (Union with Greece) In Lurucina on 25 March 1921. Recorded in the "Biblion du phsithisman 25 March 1921" obviously encouraged Papa Charalambous Michaelides to pursue his energetic efforts to convert the Turkish people of the village to the Greek Orthodox Church. This may have been the main contributor which cost him his life, and helped set the stage for the never ending debate that continues to this day. The mentality and circumstances prevailing in 1924 may be different to today, but a brutal murder cannot be justified under any circumstances. If we truly believe in ourselves and have pride in our roots, then no amount of indoctrination or pressure from an individual priest can change our cultural & ethnic identity. The persons who perpetrated the murder (regardless of who and why) cannot, and should not be representative of the vast majority of our village who have proudly carried our historic and cultural heritage to the four corners of the world.

The hangings of Yusuf and Mustafa may have taken place 90 years ago but the debate is certain to continue into the future. It's unlikely we shall ever know the truth about the tragic events of 24th September 1924. The only thing that is certain is that the ghosts of Papa Charalambous Michelides, Yusuf and Mustafa Bairam will I fear continue to haunt the people of Lurucina for all eternity.

*******************************************************

Yukardaki yazının Türkçe çevrisi

Papaz Charalambous Michelides’in katledilmesi ve Mustafa ve Yusuf Bayram kardeşlerin asılması Luricina tarihinde en çok tartışılan biro olay olmuştur.Olaydan 90 yıl sonra, bugün dahi sürekli olarak olay üzerine spekülasyonlar, tartışmalar yapılmaktadır.Tartışmaların odak noktası Papa Charalambous Michelides’i kimin öldürdüğünden çok iki masum insanın günah keçileri olarak nasıl hüküm giyip asıldığıdır.Böylelikle tartışma devam edip gidecektir.

Mustafa ve Yusuf, zihinsel olgunluğa erişmemiş iki saf kardeşti.Gerçek katiller tarafından İngiliz yönetiminin onların katillik suçu işleyecek kapasiteleri olmadığı kararı alacağına olan inanç yüzünden onlara bu suç yüklenmişti.Bazıları 1924 yılında gerçekleşen bu olayın tekrar tekrar gündeme getirilmesini sorgulamaktadır.Konunun köyümüz halkı üzerine olumsuz duygular oluşturacağına inanmaktadırlar.Bu saçma bir yaklaşımdır.Öncelikle 90 yıl önce gerçekleşen olaydan sorumlu hayatta kimse kalmamıştır. İkincisi, bir katillik olayı tek bir köye has bir olay değildir. Bu tür olaylara bugün dahi birçok yerlerde rastlayabiliriz.Tarihi delillere ve bilgilere gözlerimizi kapatmak, geçmişimiz hakkındaki bilgileri bastırmak, göz ardı etmek demek olur.Olaylar daima gerçekleştikleri tarihi zamana o zamanki koşullara göre değerlendirilmelidirler.

Belli bir zaman aşımında ne olup bittiğine dair bilgimizi geliştirme adına bu tür olaylardan öğrenip başka araştırma konularına yönelmeliyiz. Geçmişimizi hasır altı edip saklayacağımız yerde onları kabullenip dürüstlükle tartışmak olgun ve hoşgörülü bir toplumun göstergesidir.

Katillik olayının neticesinde 2 kardeş çabuk tutuklanıp Dali ve Athienou bölge hapishanelerine götürüldüler.Şiddetli baskılar sonucu cinayet suçunu kabul ettikleri iddia edilerek duruşma hemen başladı. [1]

Savcılığın baş tanığı, papazın öldürülmesine şahit olduğunu iddia eden Osman Garaolinin tanıklığı çok yıkıcı idi ve suçlu hükmünü kaçınılmaz kılmıştı. Osman Garaoli mahkemede olay gecesi iki kardeş, Mustafa ve Yusuf’un bahçesine gittiğini (o zamanlar yaz geceleri çiftçilerin bahçelerindeki küçük bir yatak odasında uyumaları normaldi) ve Papa Charalambous Michelides’i öldürmeleri için kendinden yardım istediklerini söyler. [2] Önce bunu bir şaka sandığını sözlerine ekler.Kardeşlerin ısrarlı tehditkar tavrının onu oldukça ürküttüğünü ve bu yüzden onlarla birlikte papazın, Luricina ile ana Lefkoşa/Larnaca yolu üzerindeki bahçesinde bulunan yaz odasına gitmeye karar verdiğini anlatır.Bu tür bir planı olan iki soğukkanlı katilin son anda istemediği halde birisini kendilerine katılmaya zorlama çabaları çok garip bir şeydi.Önceden planlanmış katillik olayları ile ters düşen bir şeydi bu aynı zamanda.Çünkü planlarını tehikeye sokabilirdi.Osman Garoli’ye göre, papazın evine vardıklarında onu bahçe duvarının yanındaki yatağında uyur buldular. [3] Gece saat 9.00 – 10.00 civarlarındaydı. Osman,Mustafa’nın eline bir balta Yusuf’un ise bir sopa aldığını anlatır. Osman, Mustafa ve Yusuf’un ciddi olduğunu görerek çok korktuğunu ve olayda yer almayı reddettiğini söyledi ve Mustafa’nın papazın yanına giderek ona şiddetli bir darbe vurduğunu sözlerine ekledi. Osman Garaoli ayrıca savunmasız papazın Yusuf tarafından ayaklarının tutulduğunu ve ona sopa ile birkaç darbe yağdırıldığını da anlattı.Bu müthiş bir katliamdı ve tek tanık Osman Garaoli katliamı çok detaylı bir şekilde anlatmıştı. [4]

Duruşmada tanıklık eden baş doctor Robert William Clerk öldürme tarzını tasdikleyici bir rapor verir. İki kardeşi daha vahim şeyler bekliyordu.Kızkardeşleri Dudu’nun (kayıtlarda Doudou olarak geçer) tanıklığı onlar için çok vahim sonuçlar doğuracaktı. Dudu’nun tanıklığı web sitesinde döküman 40, sayfa 2 de görülebilir. Dudu,annesinin 24 Eylül 1924 tarihinde kendisine Mustafa’nın kolu kanlı gömleğini verdiğini söyler. Bu tanıklık, savcılığın baş tanığı Osman Garaoli’nin tanıklığına eklenince kardeşler için çok güçlü bir itham idi ve defansın bunları yalanlayacak hiçbir olanağı kalmamıştı. [5]

Osman Garaoli’nin mahkemedeki suçlayıcı göz tanıklığı üzerine bir başka garip ve çelişkili durum, Mustafa Bairam’ın polise verdiği ifade ile ilgilidir. Polis, Mustafa’dan katilliği Osman’ın işlediğini kabul etmesini ister. Kardeşinin de aynı ifadeyi vermesi durumunda Osman’ın aleyhinde bir durum oluşacağı ona anlatılır. [6] Belli ki Osman’ın hala hazırda onları bu suçla suçlayan bir ifade verdiğinden habersiz kardeşler, polisin talebini reddederler (sayfa 111). Bu döküman Luricina Aileleri web sitesinde, papazın öldürülmesi ile ile ilgili bölüm, ikinci sayfada görülebilir.

Köyde hemem hemen herkes cinayetin iki saf kardeşten çok daha agresif kişiler tarafından işlendiğine inanıyordu.Kimse kardeşlerin bu tür iğrenç bir cinayeti işleme kapasitesi olduğuna ihtimal vermiyordu.Kan lekelerinin gömleklerine konmasıyla, mahkum edilip asılmayacaklarına inandırılıp cinayeti üstlendiklerini söyleyenler de bulunmaktadır.Bugünün perspektifinde tüm bunlar sadece söylentidir.Ancak ölüm yatağındaki esas suçlulardan birisi cinayetin nasıl planlandığını ve işlendiğini detaylı olarak anlatıp suçunu itiraf etmek suretiyle gerçeğin meydana çıkmasına katkıda bulunabilir.Bunun dışında sadece spekülasyon yapılabilir.

Bugünkü normlarda cinayetin işlendiği gün olan 24 Eylül 1924 ile iki kardeşin asıldığı gün 20 Kasım 1924 arasındaki süreç inanılmaz kısa bir süreçtir. Bu kısa sürede adil bir duruşmanın hazırlanıp sonuçlanması mümkün mü? Mustafa Bairam’ın ifadesinden açıkça anlaşılıyor ki genç, saf insanlar üzerine suçu kabullenmeleri için ağır baskılar konmuştu (page 111, 7 Kasım 1924).

Birçokları suçsuz bir insanın işlenen bir suçu kabullenmesinin mümkün olmadığını iddia etmektedir. Fakat gerçek bu kadar basit mi? Yusuf polis tarafından ya suçu kabullenmeleri ya da Osman Garaoli’yi suçlamaları için kendilerine baskı yapıldığını iddia etmişti.Kendilerine suçu itiraf etmezlerse asılacakları söylenmişti. Duruşmada verdiği ifadede asılmaktan korktuğu için suçu kabul ettiğini söylemiş, ancak suçu işlediği iddiasını reddetmişti. [7] Her ne kadar mahkeme memurunun el yazısı her kelimeyi anlayacak kadar okunaklı değilse de, sanıkların açısından bakıldığında zihinsel olgunluk ve yeterince zeka düzeyine sahip olmamaları, ne ile karşılaştıklarını anlamalarına engel olmuştur. Otoritelerin ne kadar yanlış kararlar alabileceğinin birçok örneği bulunmaktadır. Bir örnek Berly Evans ve bebeği Geraldine Evans’ın 1949 yılında 10 Rillington Place adresinde John Reginald Christie tarafından öldürülmesidir. Duruşma çok büyük bir adli hata ile, koca ve baba Timothy Evans’ın asılması ile sonuçlanmıştı.Timothy Evans önce bebeğin cinayetini üstlenmiş, ancak sonradan şok içerisinde olduğundan ve ne söylediğini bilmediğinden bu ifadeyi verdiğini söyleyerek reddetmişti [8]. Tabii Timothy Evans’ın suşsuz olduğu ancak o asıldıktan sonra öğrenilmiştir. Reginald Christie gerçek katil olarak yakalandıktan sonra ve delillerle suçu isbat edilince (Christie’nin diğer cinayetleri de ortaya çıkmıştı), İçişleri Bakanlığı ve Polis Timothy Evans’ın ölümünden sonra onu suçsuz ilan etmişti. [9] Timothy de çok saf bir kişi olup gittiği barlarda devamlı gerçek olmayan hikayeler uyduran birisiydi. Yalan söylemeye yatkın olan birisi olması aleyhine çalıştı ve ölüm fermanının imzalanmasına neden oldu.

Bütün köylüler iki kardeşin suçsuz olduğundan emindi.Zaman aşımına rağmen konu üzerine henüz cevabı bulunamamış birçok sorular bulunmaktadır.İngiliz yetkililer mahkeme sürecini hızlandırıp iki masum insanı asmakla adaletin yerine getirildiği süsünü mü vermek istemişlerdi?Mahkeme süreci neden o denli süratli idi?Yetkililer davayı neden daha derin incelemediler? Yusuf ve Mustafa’nın asılması onlar için davayı detaylı olarak incelemelerinden daha kolay bir seçenekti belki de. Açıkça anlaşılıyor ki papazın mümkün olduğu kadar çok Türk köylüsünü Ortodoks inancına çevirme çabası hayatına mal olmuştu. İngiliz yetkililer ise köydeki gerginliği gidermek için davayı hızlandırma çabası içinde idiler.Sebeb ne olursa olsun şüphesiz bu tartışma devam edip gidecektir.

Kardeşlerin suçlu veya suçsuz olduğu konusunu bilme veya konu üzerine spekülasyon yapma durumunda değilim. Mahkeme ve adli deliller kardeşler için ezici nitelik taşıyordu.Benim tek yapabileceğim tarihi kanıt ve ilgi arzeden orjinal dökümanları sizlere sunmaktır.1920 yılında Kıbrıs’taki durum bugünkü koşullardan çok farklı idi.Rüşvet, kayırmacılık, cahil halkın hakim sınıflar tarafından manipülasyonu çok yaygındı. O yüzden elimizde olmayan kesin kanıtlar üzerine değil, sadece tarihsel şartlar üzerine spekülasyon yapılabilir. Birçok Luricina halkı Papa Charalambous Michelides’in Müslüman toplumu Hristiyanlaştırma çabalarının durdurulması gerektiğine, aksi takdirde bunun ayrımcılık yaratılarak Türk ailelerinin bütünlüğünü yıkacağına inanmaktaydılar.25 Mart 1921 yılında Luricina’da Enosis üzerine yapılan plebisit (halk oylaması) ("Biblion du phsithisman 25 March 1921") Papa Charalambous Michelides’i köyün Türk nüfusunu Ortodoks kilisesine katma çabalarını hızlandırmaya teşvik etmişti.Bu onun sonunun gelmesinin belki de ana nedenidir.1924 yılında yaygın olan zihniyet bugün farklı olabilir.Ancak hiçbir şart altında vahşice bir cinayet haklı görülemez.Kendimize karşı olan inancımız, güvenimiz varsa ve kökenimiz üzerine gurur duyarak bir papaz tarafından bize uygulanan baskı, beyin yıkama kültürel ve etnik kökenimizin değişmesine yetmezdi. Cinayeti işleyen kişiler (kim olduklarına ve cinayeti neden işlediklerine aldırmadan) tarihsel ve kültürel geçmişimizi dünyanın dört köşesine taşımış köylülerimizi temsil edemez, etmemeli.

Yusuf ve Mustafa’nın asılmasından bu yana 90 yıl geçmesine ragmen konu üzerindeki tartışma şüphesiz geleceğe taşınacaktır. 24 Eylül tarihinde gerçekleşen olaylar hakkındaki gerçeği belki de hiçbir zaman öğrenemeyeceğiz.Korkarım kesin olan tek şey Papa Charalambous Michelides, Yusuf ve Mustafa Bairam’ın ruhlarının sonsuza dek Luricina halkının yakasını bırakmayacağıdır.

[1] 1.S.M.3 page 110 parts 1 and 2. 07.11.1924

[2] Page 2-3 of the court records

[3] Page 3 of the court records

[4] Doc 0 8-09; pages 2-5

[5] Doc 041-042; pages 62-64 of the court records

[6] Page 110 parts 1 and 2 of the court records

[7] Page 110parts 1 and 2 of the court records

[8] Wikipedia. Timothy Evans confessed that he killed his wife and threw her down the sewer on 30 November 1949. It turned out that he was in complete shock and did not know what he was saying. John Cristie subsequently admitted to the killing, and was also hanged.

[9] An official inquiry concluded in 1966 that Christie had also murdered Evans's daughter, and Evans was granted a posthumous pardon